ปูเขาหินปูนทุ่งหว้า” เป็นปูชนิดใหม่ที่เพิ่งค้นพบในพื้นที่จังหวัดสตูลเมื่อปี 2560 ที่ผ่านมา โดยปูชนิดนี้อาศัยอยู่ภายในถ้ำเล สเตโกดอน บ้านคีรีวง ต.ทุ่งหว้า อ.ทุ่งหว้า จ.สตูล แหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมที่นักท่องเที่ยวจะต้องพายเรือคายักเข้าไปในถ้ำระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร
จากผลการศึกษาพบว่า “ปูเขาหินปูนทุ่งหว้า” มีลักษณะทั่วไปคล้ายกับ “ปูเขาหินปูนสตูล” (Terrapotamon longitarsus Lheknim & Ng, 2016) ที่พบครั้งแรกที่ถ้ำระยาบังสา อำเภอเมือง จังหวัดสตูล เมื่อปี 2559 ซึ่งมีลักษณะขาเดินเรียวยาวมาก และกระดองค่อนข้างแบน แต่ปูจากทุ่งหว้าก็มีลักษณะที่แตกต่างออกไปเพียงพอที่จะแยกออกเป็นปูชนิดใหม่ ที่สังเกตได้ชัดอย่างเช่นความหนาของเส้นขอบกระดองด้านข้างส่วนหน้า ความหนาแน่นและความเด่นชัดของตุ่มบริเวณต่าง ๆ สัดส่วนความยาวของขาเดินปล้องรองจากปลายสุด และที่เด่นชัดที่สุดคือสีสันในตัวที่เต็มวัย จึงได้ร่วมกันทำการบรรยายลักษณะ และตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ตามพื้นที่ที่พบปูชนิดนี้ว่า Terrapotamon thungwa และตั้งชื่อไทยว่า “ปูเขาหินปูนทุ่งหว้า”
การค้นพบในครั้งนั้นเริ่มจากนายสมหมาย พรหมวิจิตร กำนันตำบลป่าแก่บ่อหิน อำเภอทุ่งหว้า มีความสนใจว่าปูที่พบในท้องที่ของตนเป็นปูชนิดใด จึงติดต่อและส่งมอบตัวอย่างปูเพศเมีย 1 ตัวที่เก็บได้ให้กับนายเรืองฤทธิ์ พรหมดำ นักวิทยาศาสตร์ประจำพิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา ๕๐ พรรษา สยามบรมราชกุมารี คณะวิทยาศาสตร์ และนายพัน ยี่สิ้น ภาควิชาเทคโนโลยีและการอุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จึงได้ร่วมมือกับศ.ดร.ปีเตอร์ อึง ผู้เชี่ยวชาญด้านอนุกรมวิธานสัตว์กลุ่มปูทำการตรวจสอบเปรียบเทียบลักษณะ และได้ผลออกมาว่าเป็นปูชนิดใหม่จนได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานในวารสาร Raffles Bulletin of Zoology ของมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์
